Na trwałe. Projekt zabezpieczania zbiorów społecznych – nowy nabór!
Zapraszamy archiwa społeczne do kolejnej edycji „Na trwałe”! W ramach projektu wspieramy w opiece nad gromadzonymi zdjęciami, nagraniami audio i wideo, dokumentami życia społecznego – zarówno w ich postaci cyfrowej, jak i fizycznej. Wyłonione w naborze organizacje otrzymają od nas wiedzę, narzędzia oraz wsparcie finansowe, które pozwolą im na uporządkowanie, opracowanie, digitalizację i właściwe przechowywanie wybranych zbiorów. Na zgłoszenia czekamy do 4 marca 2025!
Drugą edycję projektu „Na trwałe” realizujemy od lutego do grudnia 2025. Wyniki naboru do tegorocznej edycji opublikujemy do 4 kwietnia 2025.
Archiwa społeczne, które wyłonione zostaną do udziału w projekcie „Na trwałe”, otrzymają od CAS wsparcie merytoryczne i finansowe. Poprzez wizyty studyjne i konsultacje będziemy dzielić się wiedzą o opracowaniu, digitalizacji i porządkowaniu zbiorów. Przekażemy podstawowe materiały do archiwizacji, zgodnie z konkretnymi potrzebami danego archiwum społecznego. Za zrealizowane u siebie prace archiwalne, wyłonione w naborze organizacje otrzymają od nas dofinansowanie.
Wspólnie wypracujemy konkretne metody i rozwiązania dla danego archiwum społecznego, które pozwolą samodzielnie zabezpieczać zbiory w przyszłości.
Projekt kierujemy do archiwów społecznych prowadzonych przez organizacje pozarządowe, samorządowe instytucje kultury (np. biblioteki, domy kultury), koła gospodyń wiejskich i stowarzyszenia gospodyń wiejskich. Warunkiem koniecznym udziału w projekcie jest wpis do Bazy Archiwów Społecznych!
Co oceniamy?
Zgłoszenie do projektu polega na przekonującym umotywowaniu, dlaczego dana kolekcja lub dane kolekcje z Waszego archiwum społecznego wymagają opracowania i zabezpieczenia. Wniosek ocenimy pod kątem wartości i unikatowości kolekcji, ale równie ważnym elementem zgłoszenia jest umotywowanie konkretnych prac opracowania i zabezpieczania zbiorów oraz pomysłu na dalsze ich wykorzystanie.
Wartość kolekcji jest pojęciem subiektywnym, kojarzyć się może z cennymi muzealiami lub rzadkimi artefaktami przeszłości. Ruch archiwistyki społecznej podkreśla jednak, że każde zdjęcie wyjęte z domowej szuflady i opowieść każdej osoby ma wartość – każde źródło może powiedzieć nam coś niezwykłego o przeszłości.
Poprzez wartość i unikatowość rozumiemy znaczenie danej kolekcji dla lokalnej społeczności, jej przeszłości i teraźniejszości. Być może dane zbiory pozwalają opowiedzieć historie do tej pory nieznane, zintegrować i/lub zanimować lokalną społeczność, zachęcić osoby do dzielenia się własnymi opowieściami. Być może są to materiały z XIX wieku lub początku XX wieku, które wymagają opieki z uwagi na upływający czas, lub zbiory unikatowe dla danego regionu. Wartość zbiorów społecznych to nie tylko ich rola w ochronie dziedzictwa, lecz także to, jak wzmacniają tożsamość społeczności i angażują ją we wspólną przeszłość i teraźniejszość. Innymi słowy, to Wy określicie, dlaczego dana kolekcja jest wartościowa i unikatowa – dlatego prosimy o konkretne przykłady i motywacje do zajęcia się danym zbiorem.
Co otrzymają archiwa społeczne?
Jury składające się z pracownic i pracowników CAS oraz ekspertek i ekspertów zewnętrznych wyłoni 10 organizacji, których zbiory wymagają opracowania i zabezpieczenia. Wyłonione organizacje zyskają:
-
wsparcie finansowe w wysokości 6000 zł brutto na wynagrodzenie za prace archiwalne przeprowadzone przez osoby związane z danym archiwum społecznym w trakcie trwania projektu, do końca października 2025. Wynagrodzenie wypłacone zostanie na koniec prac.
-
szkolenia z Otwartego Systemu Archiwizacji
-
szkolenie online z pozyskiwania środków na działalność archiwum społecznego
-
profesjonalne opakowania do archiwizacji (takie jak teczki czy pudła bezkwasowe) i dyski zewnętrzne do przechowywania plików cyfrowych o łącznej wartości do 1000 zł brutto
-
wizyty studyjne (min. 1, maks. 2), podczas których określimy konkretne potrzeby danej kolekcji, a także będziemy mogli wspólnie zrewidować postęp prac
-
konsultacje z pracownikami i pracownicami CAS przez cały okres trwania projektu
-
możliwość konsultacji z ekspertkami i ekspertami zewnętrznymi (np. w obszarze konserwacji zbiorów)
Jako Centrum Archiwistyki Społecznej chcemy wspomóc jak największą liczbę organizacji – dlatego w tegorocznej edycji przewidzieliśmy również pakiet wsparcia dla tych archiwów społecznych, które zgłoszą się w naborze, ale nie znajdą się w finałowej dziesiątce. Takie archiwa społeczne otrzymają następujące wsparcie:
-
wypożyczenie skanera
-
konsultacje konserwatorskie
-
materiały do długotrwałego przechowywania zbiorów
-
dyski zewnętrzne
Harmonogram projektu w 2025 roku
-
4 lutego 2025: ogłoszenie naboru
-
18 lutego 2025, godz. 13.00–14.30: spotkanie informacyjne online (zapisz się przez formularz Google)
-
25 lutego 2025, godz. 17.00–18.30: spotkanie informacyjne online (zapisz się przez formularz Google)
-
4 marca 2025 do godz. 23.59: termin przesyłania zgłoszeń
-
do 4 kwietnia 2025: ogłoszenie wyników
-
do 10 maja: podpisanie umów o współpracy z wyłonionymi archiwami społecznymi
-
maj – listopad 2025: realizacja działań, w tym:
– realizacja prac archiwalnych
– ustalane indywidualnie: szkolenia online z Otwartego Systemu Archiwizacji
– ustalane indywidualnie: wizyty studyjne pracownic i pracowników CAS (min. 1, maks. 2)
– ustalane indywidualnie: konsultacje
-
do 15 października – wprowadzenie zasobów do OSA
-
do 31 października – przesłanie raportu końcowego
-
listopad – grudzień 2025: podsumowania, wypłaty
W razie pytań zapraszamy do kontaktu:
-
e-mail: natrwale@cas.org.pl
-
telefon: 22 294 11 04 (dostępny od wtorku do czwartku w godzinach 10.00–15.00).
Skąd pomysł na ten projekt?
Archiwa społeczne to inicjatywy oddolne, oparte na pracy i pasji wielu osób, których działalność cechuje dobrowolność i nierzadko amatorski charakter (nie trzeba mieć wykształcenia archiwistycznego, by prowadzić archiwum społeczne, choć m.in. dzięki szkoleniom CAS podstawowa wiedza archiwistyczna dociera do coraz większej liczby osób).
Owa dobrowolność i pasja wymagają wsparcia – archiwiści społeczni i archiwistki społeczne często pracują w swoim wolnym czasie, poświęcają własne środki na zbieranie materiałów i odkrywanie niezwykłych historii. Sytuacja finansowa archiwów społecznych bywa niestabilna. Innymi słowy, istnieje wiele czynników, które mogą utrudniać dbanie o zbiory, a istotnym słowem jest tutaj trwałość – opieka nad zbiorami w taki sposób, aby na długo zachować same zbiory i wszelkie informacje o nich: opisy, dane pochodzące od darczyńców itp.
Diagnozę tego stanu rzeczy opracowaliśmy w Strategii wzmacniania trwałości zbiorów społecznych. Zawiera ona dane dotyczące archiwów społecznych w Polsce, lecz także opisuje zagrożenia – zbiorów fizycznych, zbiorów cyfrowych, a także informacji o nich – które wpływają na trwałość gromadzonych materiałów. Strategia zakłada także realizację szeregu działań, które mają wspierać archiwa społeczne w opiece nad zbiorami – „Na trwałe. Projekt zabezpieczania zbiorów społecznych’’ jest właśnie jednym z nich.