VI Kongres Archiwów Społecznych (2025)

Tematem przewodnim tegorocznego Kongresu jest włączanie różnych głosów i perspektyw we wspólne opowiadanie o przeszłości – historia, która włącza. Spotykamy się, aby wspólnie porozmawiać o ważnych i aktualnych tematach, wzajemnie się zainspirować i wymienić doświadczeniami. Zapraszamy do Warszawy w dniach 24–26 października 2025 roku!

• data: 24–26 października (piątek–niedziela) 2025 rok

• start rejestracji (uczestnictwo stacjonarnie i online): 23 września 2025

• miejsce: Terminal Kultury Gocław – filia Centrum Promocji Kultury Praga-Południe (ul. Jana Nowaka-Jeziorańskiego 24, Warszawa); program wydarzeń towarzyszących na terenie Pragi Północ i Grochowa

• uczestnictwo online: kongres.cas.org.pl

• partner i organizator wydarzeń towarzyszących: Muzeum Warszawskiej Pragi – oddział Muzeum Warszawy

Historia, która włącza

Dzięki działaniom archiwistów i archiwistek społecznych w całej Polsce coraz głośniej wybrzmiewają opowieści lokalnych społeczności z różnych stron kraju, perspektywy grup mniejszościowych czy zawodowych. 

Wspomnienie pracownicy fabryki, historie osób z doświadczeniem migracji, anegdoty rodzinne o lokalnych tradycjach – każde spotkanie z osobą, której pamiątki i doświadczenia stają się częścią archiwum społecznego, pomaga nam zrozumieć, że nie ma jednej historii. W jaki sposób możemy więc z jeszcze większą empatią opowiadać o przeszłości i w ten sposób – rozumieć otaczający nas świat? Kongres będzie okazją do namysłu nad tym pytaniem. 

Inspirujące prezentacje, angażujące warsztaty, sieciowanie – program stacjonarny i online

Uczestnicy i uczestniczki Kongresu poznają kilkanaście ciekawych projektów kulturalnych i społecznych wyłonionych w open call, które nagłaśniają historie często nieznane lub pokazują je z rzadko podejmowanych perspektyw – w ten sposób przyczyniając się do budowy więzi i wzmacnia tożsamości. Na kongresowej scenie wybrzmią takie tematy, jak biografie zwierząt, wielokulturowość miasteczka zapisana w dawnych kronikach szkolnych czy miejski folklor robotniczych dzielnic pokazany w formie podróżującego spektaklu. Po prezentacjach przyjdzie czas na rozmowy z twórcami i twórczyniami wszystkich tych projektów, wśród których znaleźli się: archiwistki społeczne, artyści, badaczki, animatorzy kultury i edukatorki. 

Przygotowaliśmy także edukacyjne spotkania, warsztaty i prezentacje. Porozmawiamy m.in. o głosach nieobecnych w głównym nurcie opowiadania o historii, o tym w jaki sposób radzić sobie z trudnymi tematami i czym może być sojusznictwo w pracy archiwistycznej. Przyjrzymy się też mniej oczywistym nośnikom i narzędziom: co skrywają kasety VHS oraz jak wykorzystać w swoich działaniach krótkie formy wydawnicze takie jak zin.

Wreszcie, Kongres Archiwów Społecznych to spotkanie integrujące archiwistów społecznych i archiwistki społeczne z całej Polski. Wspólnie z Ambasadorami CAS zachęcimy do budowania sieci współpracy. Pokażemy, jak włączać się w projekty i działania CAS, zaprezentujemy ofertę szkoleniową i kulturalną oraz nowe działania, które podejmiemy w 2026 roku. Aby móc lepiej się poznać i wymienić doświadczeniami, przygotowaliśmy także specjalne spotkanie sieciujące przy kawie dla chętnych uczestników i uczestniczek.

Spacery, wizyty, spektakl – wydarzenia towarzyszące

W piątek 24 października, pierwszego dnia Kongresu, zapraszamy na warszawską Pragę – poznamy tę okolicę poprzez spacery tematyczne i wizyty studyjne w miejscach, które działają w obszarze aktywizmu, wielokulturowości czy współpracy ze społecznością lokalną. Piątkowy program realizujemy wraz z Muzeum Warszawskiej Pragi, partnerem tegorocznego Kongresu, którego działania, w tym muzealne archiwum społeczne, będzie można poznać podczas specjalnego spotkania.

Ważnym elementem programu Kongresu jest także spektakl „Moje ręce krzyczą” realizowany przez Olsztyński Teatr Głuchych. Spektakl porusza tematy codziennego funkcjonowania osób g/Głuchych we własnym środowisku bez dźwięku i problemów wynikających z przymusu odnalezienia się w świecie z dźwiękiem. Pokazuje bogactwo Polskiego Języka Migowego i jego możliwości performatywnych. Spektakl wpisuje się w temat tegorocznego Kongresu – „Historia, która włącza” – poprzez prezentację perspektywy osób g/Głuchych i ich unikalnego sposobu opowiadania o codziennym życiu, który często pozostaje poza głównym nurtem narracji historycznej

Na spektakl zapraszamy wszystkich chętnych, nie tylko uczestników i uczestniczki Kongresu, 25 października (sobota) o godz. 19.00 do Terminalu Kultury Gocław. Sprzedaż biletów odbędzie się przez stronę biletyna.pl i w kasach Terminalu (więcej informacji wkrótce). 

Szczegółowy program stacjonarny i online wraz z opisami opublikujemy 23 września, w dniu uruchomienia rejestracji na Kongres. 

Rejestracja na Kongres rusza 23 września!

Rejestracja uczestnictwa w Kongresie – stacjonarnie lub online – będzie możliwa na specjalnej platformie kongres.cas.org.pl, którą uruchomimy w dniu rejestracji – 23 września. 

Na platformie znajdzie się także szczegółowy program wydarzeń. W trakcie trwania Kongresu platforma będzie służyć uczestnikom i uczestniczkom do sieciowania i wymiany wrażeń; znajdą się tam również transmisje wydarzeń z kongresowej sceny. 

Główne punkty programu Kongresu odbywające się w sali głównej oraz wybrane warsztaty będą tłumaczone na Polski Język Migowy.

Dla osób reprezentujących archiwa społeczne przewidujemy możliwość wnioskowania o zwrot kosztów przejazdu i noclegu do 500 zł – szczegółowe informacje na ten temat zawarliśmy w regulaminie Kongresu (warunki otrzymania zwrotu znajdują się w § 3). 

Partnerem VI Kongresu Archiwów Społecznych jest Muzeum Warszawskiej Pragi – oddział Muzeum Warszawy. Muzeum Warszawskiej Pragi jest pierwszą publiczną placówką muzealną na prawym brzegu Wisły. Prowadzi działalność wystawienniczą, edukacyjną i badawczą dotyczącą historii i przyszłości prawobrzeża Warszawy, skupiając się m.in. na temacie rzemiosła (pracownia PraRzemka) i realizując projekt Archiwum Historii Mówionej.

Cieszymy się także, że tegoroczny Kongres może odbyć się w gościnnych progach Terminalu Kultury Gocław – filii Centrum Promocji Kultury Praga-Południe. Terminal to otwarty w 2022 roku nowoczesny dom kultury, którego działalność opiera się m.in. na aktywizacji społecznej, współpracy z organizacjami pozarządowymi i wspieraniu oddolnych inicjatyw mieszkańców i mieszkanek Gocławia.

Czym jest Kongres Archiwów Społecznych?

Kongres to święto archiwistyki społecznej, największe i najważniejsze wydarzenie sieciujące archiwistów i archiwistki społeczne w Polsce. Kongresy organizowane są od 2015 roku; pierwsze trzy zorganizowała jeszcze Fundacja Ośrodka KARTA, zaś od 2021 roku organizatorem Kongresów jest CAS.

---

W grafice kongresowej wykorzystaliśmy fragment zdjęcia ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Urbanowskiej w Koninie. Znajdziesz je na portalu Zbiory Społeczne!