III Kongres Archiwów Społecznych (2019)

12 października 2019 roku w Muzeum POLIN w Warszawie odbył się organizowany przez Ośrodek KARTA III Kongres Archiwów Społecznych. W tym roku jego hasło przewodnie brzmiało: „AS-y społeczeństwa”.

W Kongresie wzięło udział 200 przedstawicieli archiwów społecznych, archiwów państwowych, bibliotek publicznych, badaczy oraz pasjonatów historii lokalnej. Był poświęcony przede wszystkim działaniom archiwów społecznych w przestrzeni publicznej służącym budowie społeczeństwa obywatelskiego. Kongres poprowadzili: prezes Ośrodka KARTA Zbigniew Gluza oraz pisarka Katarzyna Grochola.

Archiwa społeczne w kulturze

W pierwszej części kongresu w sali audytoryjnej miała miejsce dyskusja panelowa z udziałem Małgorzaty Szejnert (reportażystki), Joanny Kordjak (kuratorki w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki) oraz Pawła Rodaka (profesora w Instytucie Kultury Polskiej UW). Dyskusja dotyczyła znaczenia zbiorów archiwów społecznych dla dziedzin takich jak: literatura, sztuka, nauka. Każdy z zaproszonych prelegentów odwoływał się do dziedziny, którą reprezentował.

Emanacja społeczeństwa obywatelskiego

Po godzinnej dyskusji na scenę wkroczyły „AS-y społeczeństwa”: Anna Lewińska (Fundacja WAŻKA), Małgorzata Leszko (Archiwum Społeczne Osiedla Przyjaźń), Wojciech Olejniczak (Fundacja TRES), Anna Miler (Stowarzyszenie Arteria) oraz Mirosław Adam Supruniuk (Archiwum Emigracji). Twórcy archiwów społecznych swoimi pełnymi pasji wystąpieniami udowodnili, że AS-y są emanacją społeczeństwa obywatelskiego, przyczyniają się do zmiany społecznej, działając czy to na małym terenie osiedla, czy to na obszarze kilkutysięcznego miasta (Oleśnica), czy w mieście zamieszkałym przez kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców (Zbąszyń), kilkaset tysięcy (Gdynia) – w granicach Polski lub poza jej granicami.

Spotkania eksperckie i warsztaty

W drugiej części goście Kongresu mieli możliwość uczestniczenia w kilku wydarzeniach, które odbyły się równolegle. W jednej z sal dr hab. Mirosław Konstankiewicz z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie opowiedział o przepisach RODO, które mogą odnosić się do zbiorów archiwów społecznych. W sali obok uczestnicy mieli okazję dowiedzieć się, jak pisać projekty na działanie archiwum społecznego. W tym samym czasie w Sali Pomnikowej Muzeum POLIN odbyło się spotkanie sieci Cyfrowych Archiwów Tradycji Lokalnej, w którym uczestniczyli przedstawiciele bibliotek z całej Polski, które już od 10 lat prowadzą cyfrowe archiwa. Jednocześnie w foyer miały miejsce rozmowy przy stolikach eksperckich, przy których gromadziły się kolejki zainteresowanych wybranymi tematami.

Następnie odbyła się II tura warsztatów dotyczących RODO oraz finansowania.

W ostatniej – trzeciej części Kongresu uczestnicy mieli okazję m.in. wysłuchać prelekcji na temat działań Muzeum POLIN w obszarze archiwistyki społecznej, czy wystąpienia na temat możliwości, jakie daje Otwarty System Archiwizacji. Wyświetlony został również krótki film na temat systemu OSA. Na koniec przedstawiciele Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, Narodowego Instytutu Wolności oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wypowiedzieli się na temat źródeł finansowania, z których mogą korzystać archiwiści społeczni.

Kongres organizował Ośrodek KARTA we współpracy z gospodarzem miejsca, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. 

Patronat medialny objęło Radio dla Ciebie. 

Projekt dofinansowany ze środków Programu FIO.