Wyrzucone – ocalone. Dziedzictwo kulturowe znalezione na śmietniku

„Wyrzucone – ocalone” to projekt Fundacji Uwaga, Śmieciarka Jedzie; fundacja wywodzi się z popularnej grupy w mediach społecznościowych, która od 11 lat zajmuje się ratowaniem rzeczy wyrzucanych, a wciąż zdatnych do użycia. „Wyrzucone – ocalone” to projekt, który poprzez webinary, wywiady i inne działania będzie podnosił świadomość na temat cennych obiektów i materiałów historycznych, które nierzadko trafiają na śmietnik. Centrum Archiwistyki Społecznej jest partnerem tego projektu!

Każdego dnia w Polsce na śmietniki oraz do kontenerów podstawianych w celu opróżniania mieszkań trafiają bezcenne dobra kultury: dokumenty, negatywy i odbitki z archiwów domowych, plakaty, obrazy, meble oraz ceramika, tkaniny, szkło – wytwory wzornictwa znanych projektantów i projektantek. 

Zadaniem, które Fundacja podejmuje w ramach projektu „Wyrzucone – ocalone”, będzie podniesienie społecznej świadomości dotyczącej problemu bezpowrotnie niszczonych cennych dóbr kultury oraz skali tego zjawiska.

Mamy nadzieję, że dzięki projektowi nie tylko nauczymy się ratować przedmioty o wartości historycznej, lecz także będziemy zapobiegać ich wyrzucaniu w przyszłości. Jednocześnie, wynajdywanie starych zdjęć, dokumentów czy przedmiotów i odkrywanie ich historii to początek wspaniałej przygody i początku archiwistycznych poszukiwań!

W ciągu września i października w ramach projektu zrealizowanych zostanie szereg działań.

Co znajdzie się w projekcie?

• otwarte webinary z ekspertkami i ekspertami, którzy przybliżą zagadnienia związane z ratowaniem cennych zasobów kultury ze śmietników,

• rozmowy online z osobami, które opowiedzą o uratowanych ze śmietnika dobrach kultury. Wywiady przeprowadzi Dominik Czapigo – redaktor przez lata związany z Fundacją Ośrodka KARTA, współpracownik Archiwum Historii Mówionej Ośrodka KARTA i Domu Spotkań z Historią, dokumentalista w licznych projektach historii mówionej, popularyzator wiedzy o niej. Ratuje wyrzucane cenne dokumenty i zdjęcia, pracuje nad książką o dziedzictwie, które trafia na śmietniki,

• stworzenie z pomocą wolontariuszy i wolontariuszek bazy informującej o miejscach (archiwach społecznych, instytucjach czy organizacjach), gdzie można oddać domowe czy śmietnikowe dobra kultury. Więcej informacji

• stworzenie konta na Instagramie, na którym zostanie umieszczonych 200 opisów najciekawszych perełek, na które warto zwrócić uwagę w naszych domach i na śmietnikach (we współpracy z Vintage Kolektyw),

• przegląd postów w grupach Uwaga, śmieciarka jedzie, w całej Polsce, aby wyłapać uratowane perełki i przygotować zaczyn przyszłej wystawy o cennych rzeczach wyrzucanych na śmietniki i uratowanych przed zniszczeniem,

• zakładka edukacyjna na stronie Fundacji Uwaga, Śmieciarka Jedzie, na której znajdą się wszystkie przeprowadzone w ramach projektu wywiady, a także zdjęcia i opisy najciekawszych perełek śmietnikowych,

• wysyłkę informacji do firm zajmujących się wywozem nieczystości, aby również zwróciły uwagę na cenne dobra kultury i by wiedziały, co można z nimi począć.

Aby być na bieżąco polecamy zapisać się do newslettera Fundacji oraz newslettera CAS.

---

Wydarzenia zaplanowane na wrzesień

• 12 września, godz. 18.00–18.45
  Webinar o projekcie Wyrzucone – Ocalone. Prowadzenie: Dominika Szaciłło, prezeska Fundacji Uwaga, Śmieciarka Jedzie, oraz Dominik Czapigo, współautor projektu.

• 17 września, godz. 18:00–18.40
  Wywiad z Karoliną Falkiewicz, fotograficzką, członkinią Związku Polskich Artystów Fotografików, edukatorką artystyczną, od 2017 roku administratorką radomskiej grupy Uwaga, śmieciarka jedzie. Tematem rozmowy będą fotografie oraz rzeczy retro znalezione na śmietnikach i nie tylko.

• 19 września, godz. 18.00–19.00
  Webinar „Wzornictwo na śmietniku” (cz.1) poświęcony meblom, głównie z okresu PRL-u, które najczęściej trafiają na śmietniki.
  Prelegentką będzie Katarzyna Jasiołek – autorka książek o polskim wzornictwie (w tym tkaninie, opakowaniach w PRL-u) oraz biografii Hanny Lachert, projektantki mebli dla  Spółdzielni Artystów „Ład”.

• 24 września, godz. 18.00–18.40
  Wywiad z Magdaleną Kubanek i Justyną Nowakowską, które na warszawskiej Pradze uratowały wyrzuconą do kontenera walizkę z listami wyniesionymi ze stolicy w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego.

Wydarzenia zaplanowane na październik:

• 1 października, godz. 18.00–18.40
  Wywiad z Konradem Pietrzykowskim, założycielem Milanowskiego Muzeum Gier i Komputerów. Tematem rozmowy będą stare komputery, gry i dawne akcesoria komputerowe wyrzucane na śmietniki.

• 3 października, godz. 18.00–19.00
  Webinar archiwa historyczne – cz.1. O fotografiach (odbitkach, negatywach, albumach), które można znaleźć na śmietniku i o tym, co z nimi robić.
  Prelegentem będzie Grzegorz Dąbrowski – fotograf, kurator, autor wielu projektów fotograficznych, popularyzator m. in. dorobku Stanisława Augustisa.

• 8 października, godz. 18.00–18.40
  Wywiad z Marią Wieczorek – doktor nauk społecznych, absolwentką pedagogiki i kulturoznawstwa. Zajmuje się historią zabawek. Autorka wielu artykułów (zarówno naukowych jak i popularnonaukowych) oraz katalogów wystaw dotyczących przedmiotów z dzieciństwa. Rozmowa o tym co zabawki, także niechciane i porzucane na śmietnikach, mogą nam powiedzieć o przeszłości.

• 10 października, godz. 18.00–19.00
  Webinar „Wzornictwo na śmietniku” (cz.2) poświęcony ceramice, tkaninom, opakowaniom i szklanym przedmiotom, które najczęściej trafiają na śmietniki.
  Prelegentką będzie Katarzyna Jasiołek – autorka książek o polskim wzornictwie (w tym tkaninie, opakowaniach w PRL-u) oraz biografii Hanny Lachert, projektantki mebli dla Spółdzielni Artystów „Ład”.

• 15 października, godz. 18.00–18.40
  Wywiad z Maciejem Krajewskim ze Stowarzyszenia Łazęga Poznańska. Rozmowa o tym co śmietnikowe dziedzictwo mówi o mieście.

• 17 października, godz. 18.00–19.00
  Webinar „Prawo do śmieci”.
  Prelegentką będzie Aleksandra Krzysiak – absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w ochronie dóbr osobistych oraz w prawie własności intelektualnej, w szczególności w prawie autorskim oraz prawie mediów i reklamy.

• 21 października, godz. 18.00–19.00
  Webinar archiwa historyczne – cz.2. O dokumentach archiwalnych, które można znaleźć na śmietniku i o tym, co z nimi robić.
  Prelegentką będzie Joanna Michałowska – historyczka i archiwistka, absolwentka Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, archiwistka społeczna z kilkunastoletnim doświadczeniem. Koordynatorka współpracy z archiwami społecznymi w Dziale Wsparcia Archiwów Społecznych w CAS.

• 23 października, godz. 18.00–19.00
  Webinar „Archiwa i muzea wobec dziedzictwa kultury na śmietniku” – o instytucjach zajmujących się materiałami archiwalnymi w Polsce.
  Prelegentki: Agnieszka Konstankiewicz, Beata Nessel-Łukasik, Małgorzata Pankowska-Dowgiało.

Regulamin webinarów: https://www.uwagasmieciarkajedzie.org/regulamin-webinarow/

Projekt realizowany w ramach Programu Narodowego Instytutu Dziedzictwa WSPÓLNIE DLA DZIEDZICTWA.

Partnerzy:
Centrum Archiwistyki Społecznej oraz Fundacja Ośrodka KARTA