Historia na głosy. Nowa kampania Centrum Archiwistyki Społecznej

Paulina dobrze pamięta piosenki śpiewane w przedszkolu. Helena wie wszystko o zwyczajach weselnych praktykowanych w jej okolicy od pokoleń. Michał odtwarza wspomnienie lęku i niepewności, związane z przymusową emigracją sprzed ponad półwiecza, a Jerzy opowiada o wyprawie po zakup wymarzonego adaptera.

Prezentujemy kampanię społeczną „Historia na głosy”!

Nie ma w tych historiach statystyk, procesów i bezimiennych grup społecznych poddających się dziejowym zmianom. To twarze i głosy, indywidualne opowieści o przeszłości, które intrygują wielobarwną mozaiką doświadczeń – tych trudnych i tych dobrych. Opowieści te budują tożsamość wspólnoty i jednocześnie każda z nich zachowuje swoją wyjątkową odrębność. Tym właśnie jest dla nas historia mówiona.

Kampania społeczna „Historia na głosy” oddaje przestrzeń osobom, które podzieliły się swoimi relacjami – osobistymi wspomnieniami o przeszłości – poprzez wywiad historii mówionej. Ich indywidualne losy, zwykłe, codzienne, takie jak moje i Twoje, splatają się z historią zapisywaną w podręcznikach. Wysłuchanie ich opowieści nie tylko uczy nas czegoś o przeszłości, lecz także jest treningiem uważności na drugiego człowieka.

Poznaj naszych bohaterów i nasze bohaterki:

• Jerzy Brukwicki, dziennikarz i krytyk sztuki; przejechał prawie 350 km, by zdobyć wymarzony adapter do odtwarzania płyt winylowych. Był rok 1984, w pamięci świeże wspomnienie stanu wojennego, a Maanam grał „To tylko tango”.

• Helena Dziedzic jest poetką ludową, rolniczką i aktywistką lokalnego koła gospodyń wiejskich. Jest też skarbnicą wiedzy o kulturze i obyczajach swojego regionu i wsi Głogoczów w województwie małopolskim.

• Michał Hochman, artysta estradowy i piosenkarz, przymusowy emigrant po Marcu 1968. To dzięki niemu konik, z drzewa koń na biegunach na stałe wszedł do polskiej popkultury.

• Paulina Jaczewska-Wocial, architektka. Do przedszkola chodziła w Dworku „Milusin” w Sulejówku, który zaledwie kilka dekad przed jej narodzinami był domem i oazą wytchnienia Józefa i Aleksandry Piłsudskich.

Kampania towarzyszy V Kongresowi Archiwów Społecznych, który odbywa się w dniach 29.09–1.10.2023 roku w Lublinie oraz online. V Kongres to spotkania, warsztaty i prezentacje w całości poświęcone historii mówionej – przeprowadzaniu wywiadów, sztuce rozmowy, etycznych i emocjonalnych wyzwaniach spotkania z osobą, która dzieli się własnymi, nierzadko intymnymi opowieściami o przeszłości. Historia mówiona jest nie tylko źródłem wiedzy i sposobem na poznanie indywidualnych ludzkich doświadczeń, lecz także inspiracją dla projektów artystycznych, kulturalnych i edukacyjnych.

Tysiące nagrań i relacji gromadzone są w archiwach społecznych. Te oddolne inicjatywy, działające przy bibliotekach, domach kultury, organizacjach pozarządowych, a czasem prowadzone przez osoby prywatne, zajmują się odkrywaniem, zbieraniem i opracowywaniem historii.

---

KAMPANIA SPOŁECZNA „HISTORIA NA GŁOSY”

Bohaterowie i bohaterki kampanii: Jerzy Brukwicki, Helena Dziedzic, Michał Hochman, Paulina Jaczewska-Wocial

Zdjęcia i wideo: Michał Dyjuk

Koncepcja: Iwona Oleszczuk-Jaźwiecka, Karolina Sakowicz

Koordynacja: Iwona Oleszczuk-Jaźwiecka

Projekt graficzny: Kamila Krzewska

Tekst: Marta Michalska

Produkcja: Martyna Leśniak, wsparcie Marta Przybyło

Research i opracowanie materiałów: Agata Bujnowska, Małgorzata Kudosz, Marta Michalska, Maria Mossakowska

Nagrania relacji pochodzą z archiwum społecznego „Sulejówek – po sąsiedzku”, Archiwum Dźwiękowego Kcyni, Archiwum Programu Historia Mówiona Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” w Lublinie oraz Archiwum Społecznego wsi Głogoczów.

PARTNERZY V KONGRESU ARCHIWÓW SPOŁECZNYCH  

Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”
Instytut Nauk o Komunikacji Społecznej i Mediach UMCS
Polskie Towarzystwo Historii Mówionej

Wydarzenie zostało objęte Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Lublin oraz Honorowym Patronatem Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych.

Partnerami medialnymi Kongresu są „Tygodnik Powszechny”, ngo.pl, histmag.org i Radio Lublin.

Zdjęcie w identyfikacji wizualnej V Kongresu Archiwów Społecznych – fot. Wojciech Zamecznik, 1948 ©Juliusz i Szymon Zamecznik / Fundacja Archeologia Fotografii

#historianagłosy