Przejdź do treści

O nas

misja

Wywodzimy się z ruchu archiwistyki społecznej i działamy na jego rzecz. Dzielimy się wiedzą, inspirujemy i wspieramy inicjatywy z całej Polski. Pomagamy w tworzeniu nowych archiwów społecznych, aby zachować jak najwięcej świadectw życia społecznego i trwale je zabezpieczyć. Odkrywamy dla społeczeństwa fascynujący dorobek archiwów społecznych – tysiące nieznanych dotąd historii, zdjęć, dokumentów życia codziennego. Wzmacniamy znaczenie archiwistyki społecznej – oddolnej, wynikającej z pasji potrzeby zapisywania historii. Wspólnie dążymy do tego, aby rozbudzać zainteresowanie historią społeczną dla lepszego zrozumienia przeszłości i teraźniejszości. 

jednostka

W centrum działań archiwistyki społecznej znajduje się człowiek. Skrzypaczka, która zainicjowała powstanie archiwum polskiego jazzu. Pielęgniarka, która pracuje na bloku operacyjnym, a po godzinach dokumentuje dokonania swoich poprzedniczek. Bibliotekarz, który odkrywa trudną historię dla mieszkańców swojego miasta. Archiwiści społeczni nie tylko gromadzą cenne materiały, ale przy tym również wyzwalają energię społeczną. Są inicjatorami i twórcami projektów artystycznych i edukacyjnych, angażują społeczność we wspólne działania. Przyczyniają się do ożywienia życia kulturalnego.

zbiory

W Polsce istnieje ponad 600 archiwów społecznych, działających w 300 miejscowościach. Dokumentują nieopowiedziane dotąd historie małych społeczności, środowisk i oddolnych inicjatyw. Może to być historia podkarpackiego miasteczka, losy kobiet pracujących w Stoczni Gdańskiej, czy też biografie twórców polskiego jazzu. Archiwiści społeczni pukają do drzwi sąsiadów, dzięki czemu docierają do nieznanych dokumentów. Nagrywają wspomnienia starszych osób, odwiedzają lokalne stowarzyszenia. Zgromadzone przez nich zbiory rzucają nowe światło na społeczną historię Polski.

zasób

Posiadane przez nas doświadczenie na polu archiwistyki społecznej traktujemy jako otwarty zasób wiedzy. Dzielimy się nim, prowadząc webinary, szkolenia, konsultacje. Wspieramy różne inicjatywy od początku ich powstania. Często odpowiadamy na pytanie: „jak zacząć?”. Rozwijamy darmowe narzędzie – Otwarty System Archiwizacji, aby udostępniać w jednym miejscu rozproszone zbiory archiwów społecznych. W trakcie naszej pracy uczymy się od archiwistów społecznych, wymieniamy się wiedzą, rozwijamy nasze kompetencje. Razem tworzymy nowe projekty dokumentacyjne, kulturalne i sieciujące, upowszechniamy dorobek archiwów społecznych.

varia

Tematyka archiwów społecznych jest tak różnorodna jak zainteresowania ich twórców. Powstanie archiwum wynika z potrzeby zmiany społecznej w najbliższym otoczeniu i ocalenia znikających świadectw przeszłości. Od impulsu do działania – archiwiści społeczni zachowują i upowszechniają bliskie im historie. Tematy podejmowane przez archiwa społeczne nie tworzą jednej narracji. Budują wielowątkową i wielowymiarową opowieść o społeczeństwie. Alpinistyka, muzyka tradycyjna, ruchy społeczne, herstoria, fotografia artystyczna, polska emigracja – to tylko nieliczne z tematów, które podejmują archiwiści społeczni.

historia CAS

Wielu z nas działało w archiwach społecznych, a dziś dzięki powołaniu Centrum Archiwistyki Społecznej wspieramy całą dziedzinę. Nasza instytucja powstała z inicjatywy Fundacji Ośrodka KARTA, która prowadzi największe w Polsce archiwum społeczne. Przez kilkanaście lat KARTA podejmowała działania na rzecz całego ruchu, które doprowadziły do powstania Centrum Archiwistyki Społecznej. W lutym 2020 zostaliśmy powołani jako instytucja współprowadzona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundację Ośrodka KARTA.
Powołanie Centrum jest publicznym uznaniem znaczenia archiwistyki społecznej jako ważnej dziedziny życia społecznego.

2020

Powstało Centrum Archiwistyki Społecznej - instytucja kultury utworzona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Fundację Ośrodka KARTA
Katarzyna Ziętal, dyrektorka Centrum Archiwistyki Społecznej. Fot. Danuta Matloch / MKiDN

2019 2017 2015

Odbyły się zorganizowane przez Ośrodek KARTA kolejne edycje Kongresu Archiwów Społecznych, gromadzące kilkuset pasjonatów i specjalistów z całej Polski
Uczestnicy I Kongresu Archiwów Społecznych. Fot. Agnieszka Kokowska / Ośrodek KARTA

2016

Został stworzony Otwarty System Archiwizacji - narzędzie do opracowywania i udostępniania zbiorów dedykowane archiwistom społecznym

2012

W Ośrodku KARTA powstał program Archiwistyka Społeczna, który uruchomił portal dla archiwistów społecznych, bazę archiwów społecznych, a w kolejnych latach przygotował m.in. kilka publikacji, raporty i międzynarodową konferencję
Konferencja poświęcona archiwistyce społecznej w 2014 roku

2009

W ramach Programu Rozwoju Bibliotek Ośrodek KARTA uruchomił projekt “Cyfrowe Archiwa Tradycji Lokalnej”, którego efektem było założenie archiwów społecznych w 110 bibliotekach gminnych w całej Polsce
Szkolenie
Szkolenie “Jak skutecznie prowadzić archiwum społeczne” w 2014 roku

2002

Z inicjatywy Ośrodka KARTA została powołana Rada Archiwów Społecznych jako ciało doradcze Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych

zespół

rada
programowa

Weronika Czyżewska-Waglowska

wiceprezeska Ogólnopolskiej Federacji Organizacji Pozarządowych, animatorka kultury i działaczka społeczna związana z sektorem pozarządowym od kilkunastu lat. Organizatorka Ogólnopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych odbywającego się cyklicznie od 1996 roku - największego w Polsce spotkania osób zaangażowanych w działalność obywatelską.

Zbigniew Gluza

twórca i prezes Fundacji Ośrodka KARTA, wydawca, publicysta, działacz opozycji w okresie PRL. Pomysłodawca ważnych społecznie inicjatyw, m.in. Archiwum Wschodniego, Indeksu Represjonowanych, bazy Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką, słowników biograficznych opozycjonistów i dysydentów, Domu Spotkań z Historią. Współtwórca i rzecznik środowiska polskich archiwów społecznych

dr hab. Marlena Jabłońska

profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, prodziekan ds. kształcenia i spraw studenckich na tymże Uniwersytecie. Autorka prac naukowych z zakresu zarządzania dokumentacją oraz public relations archiwów. Koordynatorka naukowa wieloletniego grantu badawczego dotyczącego jednego z archiwów społecznych

dr Artur Jóźwik

dyrektor Biura Kultury m.st. Warszawy, politolog. w latach 2006-2019 dyrektor i członek Zarządu Fundacji Ośrodka KARTA, w latach 2013-2015 członek Rady Organizacji Pozarządowych przy Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jeden z inicjatorów ruchu wsparcia na rzecz wzmocnienia archiwistyki społecznej w Polsce

Monika Maniewska

kierowniczka Zespołu Pozyskiwania Archiwów w Instytucie Pileckiego, współautorka “Listy Ładosia”, opracowywała zbiory fotograficzne w archiwach społecznych. Absolwentka studiów historycznych o specjalizacji: archiwistyka i zarządzanie dokumentacją na Wydziale Historii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

dr Paweł Pietrzyk

Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, historyk. Autor opracowań z zakresu źródłoznawstwa i historii. W czasie pełnienia funkcji dyrektora Departamentu Kształtowania Narodowego Zasobu Archiwalnego w NDAP brał udział w nowelizacji Ustawy o narodowym zespole archiwalnym i archiwach, która umożliwiła NDAP organizację konkursów dotacyjnych dla archiwów społecznych

dr hab. Paweł Rodak

historyk literatury i kultury polskiej, kulturoznawca, profesor Uniwersytetu Warszawskiego. Dyrektor Instytutu Kultury Polskiej UW (2012-2016), w latach 2016-2019 profesor na Wydziale Slawistyki na Uniwersytecie Paris Sorbonne oraz dyrektor Ośrodka Kultury Polskiej (Centre de civilisation polonaise). Zajmuje się historią literatury i kultury polskiej XX wieku oraz antropologią słowa w kulturze; w pracy badawczej czerpie ze zbiorów archiwów społecznych

dr hab. Mirosław Supruniuk

prezes Towarzystwa Przyjaciół Archiwum Emigracji, kierownik Archiwum Emigracji i Muzeum Uniwersyteckiego w Toruniu, historyk, archiwista, publicysta. Działacz podziemnego ruchu wydawniczego w PRL, założyciel m.in. oficyny wydawniczej TO – Toruńska Oficyna i Toruńskiego Towarzystwa Książki Nieocenzurowanej. Od 1998 roku redaktor naczelny czasopisma "Archiwum Emigracji"

dr Magdalena Wiśniewska-Drewniak

historyczka, pracowniczka naukowa Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, wieloletnia badaczka tematyki archiwistyki społecznej. Autorka książki "Inaczej to zniknie. Archiwa społeczne w Polsce – wielokrotne studium przypadku"

statut

Dokument określa m.in. zakres działalności, zarządzanie i organizację Centrum Archiwistyki Społecznej.

Pobierz

Ta strona korzysta z plików cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do cookies w ustawieniach przeglądarki. Zobacz naszą politykę prywatności.