Historie do słuchania – podcasty
Na wielką historię składają się niezliczone opowieści o ludziach, miejscach, wydarzeniach i pozornie zwykłej codzienności. Zapraszamy do odkrywania świata archiwów społecznych i zachowanych dzięki nim (mikro)historii w podcastach i audycjach radiowych!
„Historie do słuchania” to kanał podcastowy Centrum Archiwistyki Społecznej. Od 2022 roku oddajemy tam głos świadkom i świadkiniom minionych wydarzeń, regionalistom i regionalistkom, reporterom i reporterkom, artystom i artystkom, i wszystkim innym, którzy odkrywają ciekawe i ważne historie.
Audycje dotyczą działań zarówno Centrum Archiwistyki Społecznej, jak i archiwistów i archiwistek społecznych z całej Polski. I tak, na kanale można znaleźć podcasty powstałe w ramach różnych projektów, na przykład: „Małe ojczyzny”, prace finałowe konkursu „Odkryj swoje archiwum”, wspomnienia osób biorących udział w kampanii społecznej „Historia na głosy” czy też cykle audycji nagranych we współpracy z Programem Trzecim Polskiego Radia.
Zapraszamy do zanurzenia się w dźwiękach!
Archiwistyka społeczna w Trójce – Programie Trzecim Polskiego Radia
Za nami cykle dwóch audycji – „Mikrohistorie” i „Było sobie zdjęcie”! Od października do grudnia 2024 roku, w każdy poniedziałek i piątek, mogliśmy posłuchać audycji ze zbiorami archiwów społecznych w tle.
„Mikrohistorie”
Cykl „Mikrohistorie” poświęciliśmy archiwom społecznym, które specjalizują się w zbieraniu relacji historii mówionej. Archiwiści i archiwistki społeczne spotykają się z mieszkańcami i mieszkankami, zachęcają ich do dzielenia się swoimi opowieściami, a wreszcie – nagrywają te relacje.
Dziennikarka Trójki Agnieszka Obszańska i Dominik Czapigo – doświadczony dokumentalista i zbieracz historii mówionej – zaprosili do rozmowy osoby działające właśnie w takich archiwach społecznych.
Na przestrzeni 10 odcinków, w niemal godzinnej audycji, mogliśmy nie tylko wysłuchać opowieści o kulisach działania danego archiwum społecznego, lecz także wsłuchać się w unikatowe fragmenty relacji historii mówionej.
Gośćmi i gościniami „Mikrohistorii” byli (w kolejności emisji odcinków):
-
Urszula Dąbrowska i Grzegorz Dąbrowski (Stowarzyszenia Edukacji Kulturalnej Widok w Białymstoku)
-
Katarzyna Suchecka (Cyfrowe Archiwum Tradycji Lokalnej, Miejska Biblioteka Publiczna w Hrubieszowie)
-
Mariusz Bieciuk (Mediateka Centrum im. L. Zamenhofa Białostockiego Ośrodka Kultury)
„Było sobie zdjęcie”
Cykl „Było sobie zdjęcie” to dźwiękowa pocztówka-zaproszenie do zanurzenia się w zbiorach archiwów społecznych. Punktem wyjścia każdego z 10 odcinków jest konkretne zdjęcie, które – na pierwszy rzut oka – wydaje się zwyczajne. Jak się jednak okazuje, za każdym z nich kryje się niezwykła historia – może być to opowieść o osobach przedstawionych na zdjęciu, ale także opowieść o drodze, jaką dana fotografia przeszła, zanim trafiła do zbiorów danego archiwum społecznego.
Autor audycji, Michał Matus, odwiedził archiwa społeczne z różnych zakątków Polski i rozmawiał z osobami, które opowiedziały mu zarówno o zdjęciu, jak i o archiwum społecznym, którym się opiekują.
Historie zgromadzone w ramach „Było sobie zdjęcie” to:
-
„Rodzinne zdjęcie z puentą” (Andrzej Bieńkowski, Muzyka Odnaleziona)
-
„Trzech panów i trzy psy: zdjęcie z historią w tle” (Paulina Bolinowska, Psie Archiwum Społeczne)
-
„Broszka przy sercu” (Jadwiga Gnich, Centralne Archiwum Pielęgniarstwa Polskiego)
-
„Morwy w Milanówku” (Dawid Kosecki, Miejska Biblioteka Publiczna w Milanówku)
-
„Obfitość przed katastrofą” (Agata Wolska, Fundacja im. Zofii i Jana Włodków)
-
„Wigilia w Himalajach” (Wojciech Lemański, Fundacja Wielki Człowiek)
-
„Maluch Fabryka i Artystka” (Weronika Kobylińska, Fundacja Archeologia Fotografii)
-
„Przedwojenna Fotografistka” (Katarzyna Gębarowska, Fundacja Fotografistka)
Wszystkie odcinki „Było sobie zdjęcie” są także częścią naszego magazynu „Zanurz się w źródłach”.
Dzięki współpracy z Trójką – Programem Trzecim Polskiego Radia archiwistyka społeczna regularnie gościła w radiowej ramówce, a historie z archiwów społecznych mogły zainspirować do poznawania ich zbiorów. Bardzo się cieszymy i jesteśmy niezwykle dumni z tej współpracy.
„Małe ojczyzny”
Lokalna historia opowiadana jest zazwyczaj poprzez fakty dotyczące danej miejscowości, legendy odnoszące się do jej najdawniejszych dziejów czy poprzez losy najważniejszych bohaterów i bohaterek. Program „Małe ojczyzny” inicjował i wspierał działania służące dokumentowaniu mało znanych wątków historii lokalnych. Zachęcał do innego spojrzenia na historię miejsca, w którym żyjemy – do sięgnięcia po opowieści mieszkańców i mieszkanek, przeszukania dawnych kronik szkolnych, odnalezienia unikatowych domowych fotografii czy listów, które doprowadzą do fascynujących, autentycznych, nieznanych dotąd historii.
Efektem tych poszukiwań były lokalne tematy opracowane w formie kolejnych odcinków podcastu, przygotowane przez poszczególnych uczestników i uczestniczki programu.
Program „Małe ojczyzny” realizowaliśmy w latach 2020–2023, ale cały czas można wysłuchać jego efektów:
„Odkryj swoje archiwum”
W styczniu 2022 roku Centrum Archiwistyki Społecznej ogłosiło konkurs dla archiwów społecznych na najciekawszą historię związaną ze zdjęciem lub innym materiałem wizualnym opublikowanym na portalu Zbiory Społeczne (wtedy jeszcze jako Otwarty System Archiwizacji).
Spośród 25 fantastycznych opowieści jury konkursu nagrodziło bądź wyróżniło pięć z nich, które można odsłuchać na naszym kanale podcastowym „Historie do słuchania”. Nagrania zostały przygotowane i wyprodukowane przez duet Torba Reportera i Podcastera (Katarzyna Błaszczyk i Hanna Bogoryja-Zakrzewska), swojego głosu użyczył Krzysztof Jakubowski.