Szkolenie na start! Stwórz archiwum społeczne 2025

Interesują Cię historie lokalnej społeczności? Gromadzisz archiwalne fotografie i dokumenty? Nagrywasz relacje i chcesz opowiedzieć nieznane dotąd historie? A może chcesz dopiero zacząć? Zgłoś się na szkolenie na start i stwórz archiwum społeczne!

„Szkolenie na start! Stwórz archiwum społeczne” to propozycja dla osób, które rozpoczynają przygodę z archiwistyką społeczną. Zapraszamy do Warszawy na trzy dni inspirujących spotkań: w programie szkolenia znajdują się warsztaty i wizyty studyjne, podczas których dowiesz się, jak krok po kroku założyć archiwum społeczne. W czasie szkolenia otrzymasz użyteczne wskazówki oraz zestaw dobrych praktyk. To też okazja do rozwijania i konsultowania swoich pomysłów na archiwum społeczne oraz spotkania osób o podobnych zainteresowaniach.

Program szkolenia powstał z myślą o osobach, które dopiero planują założyć archiwum społeczne lub są na początkowym etapie rozwijania swojej inicjatywy – i poszukują inspiracji do działania.

Podczas szkolenia dowiesz się:

• jak założyć archiwum społeczne;

• jak gromadzić, digitalizować, opracowywać i przechowywać materiały archiwalne;

• jak nagrywać wywiady historii mówionej;

• w jaki sposób upowszechniać materiały i współpracować z lokalną społecznością.

Informacje organizacyjne:

„Szkolenie na start! Stwórz archiwum społeczne” odbędzie się w Warszawie, w dniach 2–4 października 2025 roku. Spotkamy się na warszawskiej Woli: w Wolskim Centrum Kultury i w Turnusie na Wolskiej. Zapewniamy dwa noclegi, wyżywienie oraz dofinansowanie kosztów dojazdu do Warszawy.

Na zgłoszenia czekamy do 7 września do 23.59!

Warunkiem uczestnictwa jest wypełnienie formularza, w którym prosimy o opisanie swojego archiwum społecznego lub pomysłu na jego utworzenie. Szkolenie powstało z myślą przede wszystkim o osobach, które archiwum społeczne prowadzą lub chcą prowadzić w ramach organizacji społecznych, grup nieformalnych lub indywidualnych inicjatyw. Zapraszamy także osoby, które archiwa społeczne tworzą w ramach instytucji, takich jak biblioteki czy domy kultury. Spośród nadesłanych propozycji wyłonimy 15 uczestników i uczestniczek!

W przypadku pytań, zachęcamy do kontaktu z Moniką Matusiak-Kondefer: m.matusiak@cas.org.pl

Nie masz pewności, czy Twoje pomysły i działania wpisują się w archiwistykę społeczną? Oto nasza definicja archiwum społecznego:

Archiwum społeczne to inicjatywa, której celem jest zapisywanie historii społeczności, wydarzeń i miejsc poprzez gromadzenie zbiorów, takich jak fotografie, dokumenty czy nagrania. W jego ideę wpisane są aktywne poszukiwanie zbiorów, udział społeczności w tworzeniu archiwum i w jego działaniach oraz szerokie upowszechnienie zebranych materiałów.

W całej Polsce istnieje ponad 800 archiwów społecznych. Jedne skupiają się na historiach danej miejscowości czy okolicy, inne opowiadają o konkretnych grupach zawodowych czy społecznych. Udostępniają swoje zbiory i animują wokół nich lokalną społeczność. O ich działaniach piszemy w sekcji „Co słychać w archiwach społecznych”, którą znajdziesz na stronie głównej oraz w mediach społecznościowych CAS.

Więcej informacji o archiwistyce społecznej przeczytasz na naszej stronie.

Ramowy plan szkolenia

DZIEŃ I: 2 października (czwartek), godz. 15.00–21.00
Turnus na Wolskiej, ul. Wolska 46/48, lok. 4 

• przyjazd i zakwaterowanie uczestników

• przywitanie i wprowadzenie

• warsztaty: pierwsze kroki z archiwum społecznym

• warsztaty z Archiwum Społecznym Wolskie Regionalia

• kolacja

DZIEŃ II:  3 października (piątek), godz. 10.00–19.00
Wolskie Centrum Kultury, ul. Obozowa 85, Warszawa 01-425

• warsztaty: opracowanie zbiorów archiwalnych

• warsztaty: historia mówiona

• obiad

• warsztaty: upowszechnianie zbiorów archiwalnych

• spacer

DZIEŃ III: 4 października (sobota), godz. 9.00–16.00
Turnus na Wolskiej, ul. Wolska 46/48, lok. 4 Warszawa 01-187

• warsztaty: trwałość zbiorów – przechowywanie i zabezpieczanie zbiorów archiwalnych

• warsztaty: digitalizacja zbiorów archiwalnych

• warsztat na zakończenie

• obiad

Poznaj osoby prowadzące zajęcia

Adam Kadenaci –  Pełnomocnik Dyrektora ds. partycypacji w Wolskim Centrum Kultury. Odpowiada za włączanie mieszkańców i mieszkanek w działania instytucji m.in. organizuje konsultacje społeczne i badania, które umożliwiają uwzględnienie potrzeb społeczności w działalności WCK oraz tworzy działania sąsiedzkie – zbudował grupy wolontariatu wokół warsztatu stolarskiego, ogrodu społecznego czy plenerowego pieca do pizzy, które współprowadzą te miejsca. Szkoli aktywistów i przedstawicieli organizacji pozarządowych, którzy biorą udział w ogólnopolskich projektach realizowanych przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” i Fundację Stocznia.

Adriana Kapała – historyczka i archiwistka. Koordynatorka edukacji i historii mówionej w Centrum Archiwistyki Społecznej. Prowadzi webinaria i  szkolenia na temat tworzenia archiwów społecznych dla instytucji kultury i organizacji pozarządowych. Wcześniej pracowała w Fundacji Ośrodka KARTA, gdzie m.in. koordynowała projekty historii mówionej. Pełni funkcję wiceprezeski Polskiego Towarzystwa Historii Mówionej. Przygotowuje rozprawę doktorską dotyczącą historii mówionej w archiwach społecznych.

Andrzej Konopka – historyk, pracownik Działu Edukacji i Informacji Centrum Archiwistyki Społecznej, w którym m.in. prowadzi szkolenia z Otwartego Systemu Archiwizacji. Wcześniej odpowiedzialny za digitalizację w Archiwum Fotografii Fundacji Ośrodka KARTA.

Joanna Michałowska – historyczka i archiwistka, absolwentka Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, archiwistka społeczna z kilkunastoletnim doświadczeniem. Przez wiele lat kierowała Archiwum Dokumentowym w Fundacji Ośrodka KARTA. W Centrum Archiwistyki Społecznej koordynuje współpracę z archiwami społecznymi i wspiera archiwistów merytorycznie. Prowadzi szkolenia, zwłaszcza dotyczące zakładania archiwum oraz opracowania i zabezpieczania zbiorów. Koordynuje grupę ambasadorów archiwistyki społecznej i ich działania wokół sieciowania archiwów społecznych.

Anna Myśliwska – kierownik III Czytelni Naukowej Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy. Wraz z zespołem Czytelni współtworzy Cyfrowe Archiwum Społeczne „Wolskie Regionalia”. Organizuje wystawy plenerowe, gry terenowe, spotkania poświęcone historii Woli i genealogii wolskich rodzin. We wszystkie działania włącza lokalną społeczność oraz sympatyków Woli. Współpracuje z warszawskimi instytucjami kultury.

Małgorzata Pankowska-Dowgiało – historyczka i archiwistka. Wiele lat pracowała w Fundacji Ośrodka KARTA – najpierw jako archiwistka, potem kierowniczka Archiwum Fotografii. Autorka materiałów edukacyjnych z zakresu m.in. opracowania i przechowywania zbiorów, redaktora merytoryczna „Podręcznika dla archiwistów społecznych”. W Centrum Archiwistyki Społecznej odpowiada za działania edukacyjne i wspierające archiwa społeczne.

Marta Przybyło – historyczka sztuki, projektantka książek, kuratorka i fotografka. W latach 2009–2022 związana z Fundacją Archeologia Fotografii, gdzie zajmowała się m.in. wydawnictwami, pracą archiwalną, kuratorską i edukacyjną. Obecnie pracuje w Centrum Archiwistyki Społecznej w Dziale Wsparcia Archiwów Społecznych. Po godzinach robi ziny i wystawy w kolektywie artystycznym Syreny i Glonojady. 

Hanna Sabat – animatorka kultury. Od 2020 roku pracuje w Wolskim Centrum Kultury w dziale wydarzeń artystycznych, gdzie realizuje projekty związane z przestrzenią miejską, historią lokalną, muzyką eksperymentalną, sztukami wizualnymi i technologiami XR. Koordynatorka programu Laboratorium Osiedla Społecznego, kuratorka projektów Zasiedzenie / Ferment XR i Skwer Rzeźby na Woli. Laureatka Grand Prix Warszawskiej Nagrody Edukacji Kulturalnej (2017) za projekt rezydencji dla publiczności Działaj z Muzeum! realizowany w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.

Monika Matusiak-Kondefer – historyczka sztuki, edukatorka kulturalna oraz autorka i koordynatorka projektów kulturalno-społecznych. Absolwentka warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Prowadzi warsztaty edukacyjne i artystyczne skierowane do różnorodnych grup społecznych. Współzałożycielka Fundacji Dostępnej Kultury Wizualnej – Wielozmysły, w której tworzy przestrzeń do wspólnego doświadczania sztuki. Obecnie pracuje w Centrum Archiwistyki Społecznej, gdzie zajmuje się działaniami edukacyjnymi. 

Dostępność

Warsztaty odbędą się w dwóch lokalizacjach. W Turnusie na Wolskiej (ul. Wolska 46/48, lok. 4) i Wolskim Centrum Kultury przy ul. Obozowej 85. Lokal Turnusu znajduje się na parterze z możliwym dojazdem dla osób poruszających się na wózkach, a wszystkie informacje na temat przestrzeni WCK znajdują się w  Deklaracji Dostępności. 

Wszystkie warsztaty będą prowadzone z dbałością o komfort osób neuroróżnorodnych. 

Możemy zapewnić także audiodeskrypcję na żywo oraz wsparcia podczas warsztatów. 

Jeśli masz pytania na temat dostępności lub potrzebujesz dodatkowego wsparcia, aby wziąć udział w szkoleniu, napisz maila na adres: m.matusiak@cas.org.pl  

______________________________________

Organizator: Centrum Archiwistyki Społecznej
Pomysł i koordynacja: Monika Matusiak-Kondefer, Dorota Sidor
Współpraca: Adriana Kapała, Andrzej Konopka, Małgorzata Pankowska-Dowgiało
Projekt graficzny: Aneta Zdziech
Komunikacja i promocja: Marta Michalska, Milena Ryćkowska
Partnerzy: Wolskie Centrum Kultury, III Czytelnia Naukowa, Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Wola m.st. Warszawa

Zdjęcie użyte w grafice: Barbara Czarnecka na pamiątkowej fotografii szkolnej. Sobótka Zachodnia, lata 1967/68. Fotografia ze zbiorów Cyfrowego Archiwum Tradycji Lokalnej w Sobótce w Muzeum Ślężańskim.

---