Nowa Baza Archiwów Społecznych!

Baza Archiwów Społecznych to barometr archiwistyki społecznej. Daje najlepszy ogląd na liczbę i rodzaje archiwów społecznych w Polsce; obecnie zawiera ponad 800 rekordów z informacjami o działalności rozmaitych podmiotów, które prowadzą archiwa społeczne. Ulepszona Baza to narzędzie, które służy nam wszystkim!

Baza Archiwów Społecznych to:

• jedyny katalog archiwów społecznych w Polsce

• wizytówka archiwum społecznego

• wyszukiwarka archiwów społecznych w Polsce

• narzędzie umożliwiające nawiązanie kontaktu z wybranym archiwum społecznym

• źródło informacji dla nauczycieli, badaczek, dziennikarzy, regionalistów, pracownic instytucji kultury oraz wszystkich osób zainteresowanych historią lokalną, historią grup zawodowych czy hobbystycznych, archiwami przyrody czy osób poszukującymi swoich korzeni

Do czego służy Baza Archiwów Społecznych?

Baza to rodzaj katalogu, który gromadzi informacje na temat archiwów społecznych w Polsce, a także podmiotów, które te archiwa prowadzą. Są to przede wszystkim stowarzyszenia i fundacje, biblioteki, koła gospodyń wiejskich czy domy kultury.

Dla archiwów społecznych wpis do Bazy staje się wizytówką i miejscem, gdzie na jednej podstronie mogą zamieścić kluczowe informacje dotyczące gromadzonych przez siebie zbiorów, prowadzonych działań czy historii swojej działalności. Jest to też miejsce na zapisanie danych kontaktowych, odnośników i linków do stron internetowych, dzięki czemu użytkownicy i użytkowniczki mogą nawiązać bezpośredni kontakt z archiwum społecznym.

Z kolei dla użytkowników i użytkowniczek Baza stanowi bezcenne źródło wiedzy o archiwach społecznych w Polsce. Pozwala odnaleźć archiwa społeczne w interesującej nas okolicy, dowiedzieć się o ich działalności czy typie gromadzonych zbiorów. Daje także szerszy ogląd na skalę ruchu archiwistyki społecznej w Polsce.

Baza Archiwów Społecznych to podstawowe źródło wiedzy na temat archiwistyki społecznej w Polsce.

Dla kogo jest Baza?

Baza służy bardzo wielu grupom osób zainteresowanych oddolnym gromadzeniem historii:

• archiwom społecznym – przekazują one do Bazy wszystkie informacje na swój temat i dzięki temu tworzą własne miejsce w przestrzeni cyfrowej. Baza, która jest narzędziem darmowym i dostępnym dla wszystkich, umożliwia opracowanie internetowej wizytówki archiwum społecznego.

• osobom prywatnym 

  – które poszukują ciekawych informacji np. o danej okolicy lub o wybranej grupie społecznej. Dzięki Bazie możemy dowiedzieć się, czy w naszej okolicy działa archiwum społeczne, a jeśli tak – to jakich tematów dotyczą ich zbiory i działania. 

  – które chcą przekazać swoje zbiory (zdjęcia, pamiątki czy opowieści) do archiwum społecznego. Dzięki Bazie możemy odnaleźć archiwum społeczne z danej okolicy, skontaktować się z nim i zapytać o możliwość przyjęcia zbiorów. Więcej na ten temat przekazywania zbiorów napisaliśmy tutaj, w sekcji „ścieżka dla osób prywatnych”.

• nauczycielom i nauczycielkom – którzy chcieliby skorzystać ze zbiorów archiwów społecznych na lekcjach lub zaprosić archiwistę społecznego lub archiwistkę społeczną do swojej szkoły. Osoby angażujące się w archiwa społeczne gromadzą i opisują zbiory, ale też organizują wydarzenia kulturalne i edukacyjne, są w kontakcie z daną społecznością. To często pasjonaci i znawcy historii lokalnej – dzięki gromadzonym zbiorom mogą mieć sporą wiedzę na dany temat. Warsztaty fotograficzne, spacer po okolicy, spotkanie z seniorami i seniorkami? Archiwa społeczne mogą być inspirującym źródłem na lekcjach języka polskiego, historii, WOS-u, wiedzy o kulturze czy ogólnorozwojowych zajęciach wychowawczych. Na takich zajęciach uczniowie i uczennice mogą spotkać się z ciekawymi osobami ze swojej społeczności oraz nauczyć się korzystać z materiałów źródłowych, które pomagają im rozumieć swoje lokalne dziedzictwo. Uczą się także nawiązywania kontaktów opartych na szacunku – z osobami starszymi, osobami z konkretnej grupy zawodowej, osobami, które na co dzień nie są częścią ich społeczności.

• naukowcom i naukowczyniom – którzy badają archiwistykę społeczną w Polsce w kontekście dziedzictwa, metod archiwalnych czy socjologii archiwistyki społecznej. Te osoby mogą skorzystać z gromadzonych w Bazie danych, lecz także nawiązywać dzięki niej kontakt z wybranymi archiwami społecznymi, np. z konkretnego regionu albo specjalizujące się w konkretnej tematyce.

• dziennikarzom i dziennikarkom – którzy poszukują inspiracji do tekstu. Zarówno działalność poszczególnych archiwów społecznych jak i wgląd w szerszy ruch archiwistyki społecznej może stać się podstawą do reportażu czy artykułu. Mediom lokalnym pozwala naświetlać interesujące inicjatywy w danej okolicy, ale stają się też podstawą do szerszej opowieści o pamięci, przeszłości czy tożsamości. Przykłady takich esejów znaleźć można choćby w naszym magazynie „Zanurz się w źródłach” na portalu Zbiory Społeczne.

• pracownikom i pracownicom CAS! – archiwa społeczne same zgłaszają się do prowadzonej przez nas Bazy. Dla naszej instytucji to jeden z ważniejszych mierników skali archiwistyki społecznej w Polsce. Archiwa społeczne same przygotowują swoje opisy w formularzu zgłoszeniowym, same decydują, jakie informacje chcą w Bazie zamieścić – a my wspieramy je redakcyjnie. To również pozwala na różnorodność i barwność. Baza jest jedynym tego typu narzędziem w Polsce i czujemy wielką odpowiedzialność za jej funkcjonowanie – dzięki niej lepiej poznajemy archiwa społeczne!

Czym Baza nie jest?

Baza Archiwów Społecznych powstała na długo przed powołaniem CAS – przed 2020 rokiem pieczę nad nią sprawowała Fundacja Ośrodka KARTA. Baza gromadzi informacje o archiwach społecznych praktycznie od 2012 roku. To wieloletnie doświadczenie i bezpośredni kontakt z podmiotami, które zgłaszają się do Bazy, zainspirowały nas do zanotowania, jakich funkcji Baza nie spełnia.

• Baza nie jest rejestrem urzędowym na wzór Krajowego Rejestru Sądowego czy jakiegokolwiek innego, oficjalnego rejestru, w którym wpis niezbędny jest do funkcjonowania organizacji. Nie wystawiamy oficjalnych zaświadczeń, że dany podmiot jest wpisany do Bazy.

• Baza nie jest zamkniętym katalogiem CAS – Baza służy nam wszystkim i jako CAS nie gromadzimy żadnych dodatkowych informacji ponad to, co upubliczniają same archiwa społeczne. Wraz z przyjęciem zgłoszenia do Bazy zbieramy tylko drobne dane do ewaluacji.

• Wpis do Bazy nie oznacza, że dany podmiot dopiero chce założyć archiwum społeczne, ale jest wizytówką już istniejącej i działającej inicjatywy. Zachęcamy, aby zgłaszać do Bazy takie archiwa społeczne, które już gromadzoną zbiory. Dzięki nowej funkcji odsyłacza do portalu Zbiory Społeczne, archiwa, które udostępniają swoje zbiory na prowadzonym przez nas portalu, mogą w prosty sposób połączyć link do swoich zbiorów z wizytówką w Bazie.

Co nowego w Bazie?

Zupełnie przebudowaliśmy Bazę i na nowo zaprojektowaliśmy układ informacji, dzięki czemu Baza jest czytelniejsza i łatwiejsza w nawigowaniu.

• Baza ma nową stronę główną, na której rozpisaliśmy najważniejsze informacje o jej działaniu czy korzyściach płynących z korzystania z niej

• poprawiliśmy funkcjonalność wyszukiwarki i dodaliśmy zaawansowane filtrowanie, co daje lepsze wyniki i pozwala szybciej odnaleźć interesujące nas archiwa społeczne

• stworzyliśmy nowy, zintegrowany z Bazą formularz dołączenia, który krok po kroku przeprowadza przez kolejne etapy opisu – dzięki temu podmioty prowadzące archiwa społeczne mogą stworzyć pełną wizytówkę swojej działalności

• w Bazie znajdziecie także nowy wygląd podstron każdego z archiwów społecznych – m.in. dodaliśmy wyróżniający odnośnik do portalu Zbiory Społeczne, jeśli dane archiwum społeczne już udostępnia tam swoje zbiory

• nowy projekt oparliśmy na wynikach badań z użytkownikami i użytkowniczkami Bazy

Dlaczego zdecydowaliśmy się na te zmiany?

Prace nad nową Bazą Archiwów Społecznych trwały cały rok 2024, a ich efektem jest wyraźna zmiana w wyglądzie i funkcjonowaniu tego narzędzia.

Przede wszystkim chcemy mówić i pisać o Bazie i zachęcać jak najwięcej osób do korzystania z niej. Dzięki nowemu projektowi czytelniejsze stają się zarówno korzyści płynące z korzystania z Bazy, jak i zasady jej funkcjonowania.

W dłuższej perspektywie mamy nadzieję, że coraz więcej inicjatyw poczuje się zachęconych do dołączenia do Bazy. Jednocześnie chcemy, aby coraz więcej użytkowniczek i użytkowników czuło, że Baza Archiwów Społecznych to dla nich ważne narzędzie – do szukania informacji, nawiązywania kontaktów, dowiadywania się o interesujących inicjatywach z danej okolicy.

Od wielu lat obserwujemy znaczny wzrost liczby archiwów społecznych w Polsce. Dzięki tak unikatowemu narzędziu, jakim jest Baza, możemy na bieżąco śledzić niezwykły i dynamiczny rozwój archiwistyki społecznej, dziedziny opartej na pasji i fascynacji.

Dziękujemy wszystkim archiwom społecznym, które już wpisały się do Bazy i są częścią ogólnopolskiego ruchu archiwistyki społecznej. Cieszymy się, że razem możemy tworzyć i rozwijać tę ważną i potrzebną dziedzinę. Zachęcamy archiwa społeczne do kontaktu, jeśli coś zmienia się w ich działaniach (np. pojawiają się nowe zbiory, zmieniają się dane kontaktowe itp.). Wspólnie dbajmy o wysoką jakość informacji zamieszczanych w Bazie.

---

Osobą do kontaktu w sprawach Bazy jest Andrzej Konopka z Działu Edukacji i Informacji: a.konopka@cas.org.pl